Psycholog czy Psychiatra? Skąd wiedzieć, do kogo mam pójść?

PSYCHOLOG

To tytuł, który uzyskuje się po 5 letnich studiach magisterskich. Psychologia to szeroka dziedzina nauki. Studia te dają ogólną wiedzę na temat psychiki człowieka oraz mechanizmów rządzących jednostkami i grupami, uprawniają też do stosowania testów psychologicznych. Absolwenci tego kierunku często podejmują studia podyplomowe czy dodatkowe szkolenia, które przygotowują ich do pracy w konkretnym obszarze.
Z psychologami możesz się spotkać między innymi:
- podczas rekrutacji do nowej pracy;
- w ramach badań kierowców;
- w procesie diagnozy dziecka w poradni psychologiczno-pedagogicznej;
- w szkole czy na uczelni gdzie pomagają np. w radzeniu sobie ze stresem, konfliktami w grupie;
- w szpitalu gdzie udzielają wsparcia pacjentom i ich rodzinom w obliczu choroby czy śmierci;
- w procesie sądowym lub na przesłuchaniu policyjnym;
- w niektórych miejscach pracy gdzie pomagają osobom wykonującym obciążające psychicznie zawody.

Konsultacja z psychologiem mającym doświadczenie we wspieraniu w konkretnych trudnych okolicznościach życiowych może być bardzo pomocna. Dzięki umiejętnościom i wiedzy wyniesionym ze studiów, może udzielić Ci on podstawowego wsparcia emocjonalnego, pomóc znaleźć rozwiązanie i ewentualnie zasugerować psychoterapię i/lub leczenie psychiatryczne. Jednakże pomoc psychologiczna nie jest tym samym co psychoterapia, a ukończenie studiów psychologicznych nie uprawnia do prowadzenia psychoterapii.

PSYCHOTERAPEUTA

Psychoterapia jest “świadomym i zamierzonym zastosowaniem metod klinicznych i oddziaływań interpersonalnych pochodzących ze sprawdzonych twierdzeń nauk psychologicznych, w celu towarzyszenia ludziom przy modyfikacji ich zachowań, procesów poznawczych, emocji i/lub innych cech osobowych w kierunku, który korzystający z psychoterapii uważają za pożądany” (Norcross, 1990; za Vademecum Polskiej Rady Psychoterapii, 2018). Psychoterapeuta to, według obecnie w Polsce obowiązującego prawa, absolwent magisterskich studiów wyższych na dowolnym kierunku (choć najczęściej jest to psychologia, medycyna lub pedagogika), który dodatkowo ukończył (lub jest w trakcie) minimum 4 letnie specjalistyczne szkolenie psychoterapeutyczne w jednym z uznanych nurtów. Przypieczętowaniem takiego szkolenia jest certyfikat wydany przez Polskie Towarzystwo Psychiatryczne lub (w przypadku niektórych nurtów) inną pokrewną organizację np. Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczo-Behawioralnej.

Ponadto psychoterapeuta jest zobowiązany do poddawania swojej pracy superwizji, czyli regularnego konsultowania jej z bardziej doświadczonym terapeutą mającym certyfikat superwizora.
Niestety przepisy regulujące zawód psychoterapeuty są wciąż w powijakach. Uważaj więc na osoby które się za niego podają, choć nie spełniają powyższych wymagań.
Psychoterapia ma bardzo szerokie zastosowanie. Jest potwierdzoną klinicznie, skuteczną metodą leczenia większości zaburzeń emocjonalnych. Jest też wsparciem dla farmakoterapii w łagodzeniu objawów chorób psychicznych (zaburzenia psychotyczne, głęboka depresja, choroba afektywna dwubiegunowa) i zaburzeń rozwojowych (ADHD, zaburzenia ze spektrum autyzmu). Nie trzeba doświadczać zaburzeń emocjonalnych czy choroby psychicznej by skorzystać z psychoterapii. Trudna lub nowa sytuacja, która Cię przytłacza, problemy w relacjach, zmiana nawyków, nauka asertywności czy lepsze poznanie siebie - te i wiele innych celów może przyświecać Ci gdy decydujesz się psychoterapeutyczną “podróż”. Psychoterapia jest dla każdego, służy rozwojowi osobistemu.

Większość szkół psychoterapeutycznych przygotowuje do pomocy osobom we wszystkich powyższych obszarach, jednak poszczególni terapeuci mogą (ze względu na swoje doświadczenie/dodatkowe szkolenia/osobiste predyspozycje) specjalizować się tylko w niektórych z nich. W tym miejscu warto też wspomnieć o terapeutach uzależnień. Eksperci z tym tytułem to absolwenci kilkuletniego certyfikowanego szkolenia nakierowanego stricte na zmianę mechanizmów podtrzymujących problem uzależnienia.

Psychoterapia nie jest jednak panaceum na każde cierpienie psychiczne. Czasami, ze względu na duże nasilenie objawów i/lub ich biologiczne podłoże, wskazana jest stała lub tymczasowa farmakoterapia. I tu wkracza kolejny specjalista od zdrowia psychicznego.

PSYCHIATRA

To lekarz, czyli absolwent 6 letnich studiów medycznych, po których ukończył (lub jest w trakcie) 5 letnią specjalizację z psychiatrii. Jest uprawniony do:
- stawiania diagnozy klinicznej;
- prowadzenia farmakoterapii - przepisywania leków;
- wystawiania zwolnień lekarskich;
- wystawiania skierowań do szpitala, na dodatkowe badania lub konsultacje u lekarzy innych specjalizacji.
- wystawiania opinii potrzebnych w procesie ubiegania się o rentę lub zaświadczenie o stopniu niepełnosprawności.

Choć przyczyny powstawania wielu chorób i zaburzeń psychicznych nie są jeszcze do końca odkryte, to wiemy że wpływ na ich przebieg mają często czynniki biologiczne takie jak gospodarka hormonalna, praca neuroprzekaźników czy atypowość układu nerwowego. Wówczas farmakoterapia jest niezbędnym elementem leczenia, a psychoterapia stanowi dodatkowe wsparcie - pomaga zaakceptować chorobę i ograniczyć jej skutki, dbać świadomie o swój dobrostan i jakość swojego życia z uwzględnieniem szczególnych potrzeb Twojego organizmu.

Psychiatra, dzięki swojej wiedzy z zakresu medycyny, przeprowadzi też diagnozę różnicową, tzn. oceni czy Twoje dolegliwości nie są objawem innej choroby lub nie wynikają z niedoborów witamin czy mikroelementów. Może Cię skierować na dodatkowe badania i konsultacje z innymi specjalistami.

Warto również zacząć od wizyty u psychiatry, gdy nasilenie objawów których doświadczasz znacznie utrudnia lub wręcz uniemożliwia Ci codzienne funkcjonowanie. Ich złagodzenie dzięki odpowiednio dobranym lekom będzie dobrym krokiem w Twojej drodze ku zdrowiu.

Jako lekarz, psychiatra jako jedyny z opisywanych tu specjalistów może wystawiać zwolnienie lekarskie. Jest dla nas naturalne, że gdy chorujemy na grypę lub mamy złamaną nogę, to należy się nam L4. Potrzebujemy przerwy od pracy zawodowej, ponieważ stan zdrowia nie pozwala nam wykonywać wszystkich naszych obowiązków. Odpoczynek jest niezbędny aby się zregenerować i wrócić do pełni sił. Nie inaczej jest z zaburzeniami psychicznymi. To nie oznaka słabości a wyraz dbania o siebie. Badania nad skutecznością leczenia wielu zaburzeń emocjonalnych dowodzą, że preferowane jest łączenie farmakoterapii z psychoterapią. Bez pomocy leków pełne zaangażowanie w proces psychoterapii czasem może nie być możliwe. Z kolei zwiększenie świadomości siebie i nauka regulacji emocji i dbania o siebie uzyskane dzięki psychoterapii znacznie minimalizują ryzyko nawrotów w porównaniu z terapią tylko z pomocą leków. Psychiatrzy nie prowadzą psychoterapii. Część z nich decyduje się na szkolenie w tej dziedzinie i łączy praktykę lekarską z pracą jako psychoterapeuta, jednak jest to wówczas wyraźnie zaznaczone w ofercie ich usług.

 

Na koniec NAJWAŻNIEJSZE, co chcę Ci przekazać:

Do któregokolwiek z psycho-specjalistów się udasz - będzie to DOBRY WYBÓR!

Współpracujemy ze sobą.
Uznajemy nawzajem swoje kompetencje.
Jeśli widzimy taką potrzebę, polecamy siebie nawzajem.
WAŻNE ŻE ZROBISZ TEN PIERWSZY KROK KU SWOJEMU ZDROWIU!